گاهی اوقات شرایطی به وجود می‌آید که برخی اداره‌ها یا شرکت‌ها مجبور به تعدیل‌نیرو خواهند شد و شما برای مدتی بیکار می‌شوید تا بتوانید شغل دیگری برای خود پیدا کنید. در این حالت بیمه بیکاری نجات‌دهنده بخشی از زندگی شما از نظر اقتصادی خواهد بود. به عبارت بهتر بیمه بیکاری پوشش‌دهنده زندگی اقتصادی افرادی است که به صورت ناخواسته و موقتی شغل خود را از دست داده‌اند. از طرفی نوسانات اقتصادی زیاد در این چند سال اخیر باعث شده تا افراد زیادی مجبور به ترک اجباری شغل خود باشند. برای این که بتوان بحران‌های مالی این دوره موقتی را پشت سر گذاشت، استفاده از بیمه بیکاری بهترین گزینه خواهد بود. در ادامه بیشتر در مورد شرایط استفاده از بیمه بیکاری صحبت خواهیم کرد.
آشنایی با بیمه بیکاری
قبل از آن که توضیح دهیم بیمه بیکاری به چه اشخاصی تعلق می‌گیرد و شرایط استفاده از بیمه بیکاری چیست؟ لازم است تا ابتدا با تعریف آن آشنا شویم. بیمه بیکاری مبلغی است که به افرادی که به صورت غیرارادی و بدون میل خود شغلشان را از دست داده‌اند، تعلق می‌گیرد. افرادی می‌توانند از بیمه بیکاری استفاده کنند که تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی باشند. این سازمان برای حمایت از حقوق کارمندان و کارگران، بیمه بیکاری را تعریف کرده است تا در دوران بی شغلی خود از لحاظ مالی تأمین باشند.
شخص بیکار چه کسی است؟
قانون برای شخص بیکار تعریفی در نظر گرفته است تا این شخص با ارائه مدارک لازم بتواند برای دریافت بیمه بیکاری اقدام کند. بیکار به شخص بیمه شده‌ای گفته می‌شود که بدون میل و تصمیم خود شغلش را از دست داده باشد، اما برای کارکردن آمادگی داشته باشد؛ بنابراین به کسی که کار خود را ترک کند یا استعفا بدهد، بیمه بیکاری تعلق نخواهد گرفت. حال اگر شما بر اساس تعریف قانونی، بیکار شده باشید برایتان این سؤال پیش می‌آید که چگونه باید برای دریافت بیمه بیکاری اقدام کرد؟ فردی شرایط استفاده از بیمه بیکاری را دارد که بیکار موقت باشد یا عواملی مانند سیل، زلزله و آتش‌سوزی باعث بیکاری او شود. همچنین به کارگران فصلی که آنها را در آخر فصل کاری اخراج کرده باشند، بیمه بیکاری تعلق می‌گیرد.
فرصت اعلام بیکاری
شخص بیکار شده تنها در یک مدت‌زمان مشخصی می‌تواند بیکاری خود را اعلام کند. این زمان تنها شامل حداکثر گذشت 30 روز از بیکاری فرد می‌شود. در این فاصله شخص بیمه شده باید به سازمان کار و امور اجتماعی اطلاع دهد و برای اشتغال به فعالیت مشابه، آمادگی خود را اعلام کند. این که بیکاری فرد، ارادی یا غیرارادی باشد تنها توسط نمایندگان اداره کار و رفاه اجتماعی، تعاون و سازمان تأمین اجتماعی تشخیص داده می‌شود. شعب تأمین اجتماعی بعد از تشخیص بیکاری افراد برای برقراری و پرداخت مستمری بیکاران اقدامات لازم را انجام می‌دهد. پرداخت مبلغ این بیمه از روز اولی که بیکاری فرد شروع شده است، محاسبه خواهد شد. لازم به ذکر است بیمه بیکاری تنها به افرادی تعلق می‌گیرد که کارفرمایان آنها حق بیمه را پرداخت کرده باشند.
بیشتر بخوانید: شرایط انتقال بیمه بدنه خودرو
شرایط بیمه بیکاری
حال که متوجه شدیم بیکار به چه کسی گفته می‌شود و در چه بازه زمانی می‌تواند برای اعلام بیکاری خود اقدام کند، لازم است بدانیم که بیمه بیکاری به چه اشخاصی تعلق می‌گیرد. افرادی که دارای شرایط زیر باشند، می‌توانند مستمری ماهانه بیمه بیکاری خود را دریافت کنند:
- ازکارافتاده، مستمری بگیر یا بازنشسته نباشند.
- قبل از بیکاری حداقل 6 ماه حق بیمه برای آنها پرداخت شده باشد.
- تبعیت کشورهای دیگر را نداشته باشند.
- دارای حداقل یک سال سابقه بیمه در آخرین کارگاه باشند.
- افراد بیمه شده‌ای که به خاطر حوادثی مانند سیل، زلزله و آتش‌سوزی بیکار شده‌اند دیگر نیازی به داشتن حداقل سابقه بیمه ندارند و می‌توانند بیمه بیکاری را دریافت کنند.
- دارای قرارداد کار یک ساله با پرداخت حق بیمه باشند.
- کارگران فصلی که در اواسط فصل از کار خود اخراج شده باشند با تشخیص غیرارادی بودن بیکاری آنها، مقرری بیمه بیکاری به آنها تعلق می‌گیرد.
- افراد شاغل در کارهایی با ماهیت جنبه دائمی که مطابق با قرارداد کار در یک مدت‌زمان معین مشغول به کار بوده‌اند. در صورتی که اداره کار، تعاون و رفاه اجتماعی، بیکاری آنها را در پایان قرارداد تشخیص دهد و دارای حداقل یک سال سابقه پرداخت حق بیمه در آخرین کارگاه باشند، می‌توانند مقرری بیمه بیکاری را دریافت کنند.
- اگر بیمه شده حداکثر دو ماه بعد از دوران سربازی خود به محل کار برگردد، اما کارفرما مانع از به کارگیری مجدد او شود با برخورداری از دیگر شرایط می‌تواند بیمه بیکاری دریافت کند.
- آن‌هایی که خود از صاحبان حرفه، افراد فعال در مشاغل آزاد یا بیمه‌شدگان اختیاری هستند، بیمه بیکاری شامل حال آنها نمی‌شود.
مدارک موردنیاز برای دریافت بیمه بیکاری
مدارک لازم برای دریافت مقرری بیمه بیکاری شامل موارد زیر می‌شود:
- 4 قطعه عکس 3 در 4 جدید
- اصل و کپی همه صفحات شناسنامه
- اصل و کپی یک سال اخیر قرارداد کار یا رای صادر شده
- اصل و کپی مدرک تحصیلی یا فنی
- اصل و کپی گواهی کار از شرکت
- اصل و کپی کارت ملی
- کپی مربوط به صفحه اول دفترچه بیمه
- معرفی‌نامه کارفرما
- اصل و کپی کارت پایان خدمت
منظور از معرفی‌نامه کارفرما، نامه‌ای است که او باید به اداره کار مرکزی استان به شکل مکتوب اعلام کند و درمورد بیکار شدن غیرارادی فرد توضیح دهد و همچنین زمان آن را ذکر کند. تاریخ نامه باید یک روز بعد از پایان قرارداد و بر اساس آخرین روز در لیست بیمه باشد. لازم به ذکر است که به شکل غیرحضوری نیز میتوانید برای درخواست بیمه بیکاری اقدام کنید و برای این کار تنها لازم است که به آدرس سایت prkar.mcls.gov.ir بروید. بعد از انجام مراحل ثبت‌نام باید پیگیری مراحل نهایی را به شکل حضوری دنبال کنید.
شرایط قطع شدن بیمه بیکاری
- فرد بیمه شده دوباره مشغول کار شود.
- بیمه شده ازکارافتاده شود.
- فرد بیمه شده مستمری مربوط به بازنشستگی را دریافت کند.
- فرد بیمه شده فوت شود.
- مدت‌زمان تعلق‌گرفتن بیمه به شخص پایان یابد.
- فرد بیمه شده بدون هیچ‌گونه دلیل قانع‌کننده‌ای از شرکت در دوره‌های کارآموزی و سوادآموزی اجتناب کند.
- بیمه شده شغل مشابهی که به او پیشنهاد شده است را قبول نکند.
بیمه بیکاری و عیدی
برای برخی از افراد مشمول استفاده از بیمه بیکاری این سؤال پیش می‌آید که آیا عیدی به آنها تعلق می‌گیرد یا خیر؟ دریافت بیمه بیکاری زیر پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار دارد و این صندوق وظیفه دارد تا بعد از دریافت مقرری تعیین شده به افراد بیمه شده‌ای که به صورت قانونی بیکار شده‌اند، مقرری مربوط به بیمه کاری را پرداخت کنند. پرداخت عیدی تنها از طرف کارفرما و به دلیل رابطه اشتغال و دریافت حقوق انجام می‌گیرد. از این رو به افراد واجد دریافت بیمه بیکاری، عیدی تعلق نخواهد گرفت.
محاسبه مبلغ بیمه بیکاری
مقرری بیمه بیکاری برابر با 55 درصد متوسط حقوق و دستمزد است که مقدار افزایش آن بر حسب تعداد افراد تحت تکفل تا مقدار 4 نفر است و برای هر نفر میتوان به اندازه 10 درصد افزایش داد. البته به شرط آن که از مقدار حداقل دستمزد سال جاری کم‌تر نباشد و همین‌طور از مقدار 80 درصد حقوق فرد بیمه شده نیز بیشتر نباشد. افرادی که شامل مستمری ازکارافتادگی می‌شوند، می‌توانند به طور هم‌زمان از مقرری این بیمه نیز استفاده کنند. واریزی حقوق بیمه بیکاری بین 10 تا 15 هر ماه صورت می‌گیرد. در صورت عدم واریزی در این مدت باید به سراغ یکی از شعب تأمین اجتماعی بروید.
جمع‌بندی
سازمان تأمین اجتماعی، بیمه بیکاری را تعریف کرده است تا حداقل بخشی از هزینه‌های زندگی افراد بیکار شده در مدت‌زمان مقرر تأمین شود. در تمام مدتی که بیمه بیکاری برای فرد انجام می‌گیرد، برای او سابقه خدمت در نظر گرفته خواهد شد. همچنین نام فرد در لیست افراد نیازمند کار قرار می‌گیرد تا شغلی مناسب در کم‌ترین زمان ممکن برای او پیدا شود. ما در این مقاله سعی کردیم تا اطلاعات جامعی را درمورد شرایط استفاده از بیمه بیکاری و این که به چه اشخاصی تعلق می‌گیرد در اختیار شما قرار دهیم تا در صورت نیاز آگاهی لازم را در این باره داشته باشید.
